اگر گمان می کنید پرسنل، چون حقوق می گیرند و بیمه هستند، در اردوگاه کار اجباری کار می کنند! انتظار نداشته باشید چیزی جز نفرت، ضایعات و…، عاید سازمان شود.
معضلی به نام مرخصی…
مرخصی یعنی حقی که برای کارگر در ترک کار برای روزهای غیرتعطیل در نظر گرفته شده است و این حق (مرخصی)، از قدیم الایام برای کارگر و کارمند به رسمیت شناخته شده و در قانون کار جمهوری اسلامی ایران مورد تأکید قرار گرفته است.
گرفتن انواع مرخصی ها از کارفرمایان یکی از دغدغه‌های اساسی کارکنان و کارگران به شمار می‌رود و گاهی پیش آمده است که افراد برای انجام کاری نیاز ضروری به گرفتن مرخصی دارند اما با مخالفت کارفرمای خود مواجه می‌شوند؛ در حالی که برابر قانون مرخصی اداره کار، گرفتن مرخصی حق بدیهی و طبیعی هر فرد در طول ایام کار به شمار می‌رود.
مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی، مرخصی ازدواج، مرخصی فوت اقوام درجه یک، مرخصی ساعتی، مرخصی بین تعطیلی، مرخصی زایمان، مرخصی حج، مرخصی بدون حقوق و مرخص پاس شیر انواع مرخصی هستند که در قانون کار با همه نواقص و ایراداتش، دیده شده است.
کارگران برابر قانون کار در هر ماه ۲.۵ روز مرخصی در کارهای عادی طلب دارند. این عدد در سال می‌‌شود ۱۹۲ ساعت که معادل ۲۶ روز است. به این مرخصی، مرخصی استحقاقی می‌‌گویند که چهار جمعه در هر ماه هم به آن اضافه می‌‌شود.
چرا مرخصی گرفتن سخت است؟!
۱. خیلی سریع بروم سر اصل مطلب، از آنجا که در اکثر کسب و کارهای ایرانی، خبری از سیستم سازی و فرآیند محوری نیست، مدیران چاره ای جز مخالفت با مرخصی ندارند چرا که می دانند هر عضوی از شرکت خارج شود، جایش به هیچ وجه پُر نمی شود (کارش را شخص دیگری نمی تواند انجام دهد چون همه چیز شخصی سازی شده است!) مگر اینکه خودش بیاید و در مورد بایگانی، مکاتبات، پیگیری ها و… توضیح بدهد!
۲. دلیل اصلی دیگر هم به نگاه برخی مدیران سنتی بر می گردد که سازمان را با اردوگاه کار اجباری اشتباه گرفته اند. آن ها عقیده دارند چون حقوق و بیمه پرداخت می کنند و شرایطی برای کار فراهم آورده اند، افراد باید دست بوس، بله قربانگو و غلام حلقه به گوش سازمان باشند و همیشه در دسترس و آماده به خدمت، مانند سرباز مرز، گوش به فرمان مدیر باشند.
۳. عواقب اعتیاد به کار مدیران، روی دوش پرسنل سنگینی می کند! برخی مدیران علاقه دارند ۲۴ ساعت شبانه روز، کار کنند یا در محیط کار حضور داشته باشند. آن ها دائم نگران هستند که نکند چیزی از قلم افتاده باشد؟! چگونه بیشتر کار کنیم تا ضررها جبران شود؟ اگر مشتری ساعت ۰۱ صبح تماس گرفت و شخصی در شرکت نبود که به او پاسخ دهد، چه ضرر بزرگی متحمل خواهیم شد؟!
۴. مفهوم مرخصی را درک نکرده ایم! مرحوم دهخدا، در تعریف مرخصی آورده است: “رهایی و آزادی از کار”! بله، دقیقاً مرخصی یعنی آزادی و رهایی از کار و این حق پرسنل است که وقتی مرخصی می گیرند، از کار “رها” باشند. نه اینکه در زمان مرخصی هم امور سازمان را پیگیری کنند، جواب تلفن این و آن را بدهند و…!
راه حل چیست؟
چاره ای جز ارتقا مهارت های مدیران و در نتیجه، اقدام برای اصلاح یا بازمهندسی سیستم کسب و کار نیست. تا زمانیکه در کسب و کار شما، همه چیز سنتی پیش می رود، مستندسازی وجود ندارد، آموزشی در کار نیست، سیستم و فرآیند استانداردی وجود ندارد، مجبور هستید با مرخصی پرسنل مخالفت کنید چون اگر یک روز نباشند، کارتان لنگ خواهد ماند.
برخی مدیران گلایه دارند که چرا وقتی پرسنل به مرخصی می روند، گوشی تلفن همراه خود را پاسخ نمی دهند؟ نباید هم پاسخ بدهند! چون آن ها مرخصی گرفته اند تا از کار رها باشند. دلیلش هم به خودشان مربوط است.
کارمندان در برابر قراردادی که با سازمان دارند، متعهد هستند ساعت کاری خود را در اختیار شما بگذارند نه همه زندگیشان را!
کافی است درک کنیم کارمند هم آدم است، زندگی، گرفتاری، دغدغه، قسط، وام، کار بانکی، بیمه، کار اداری، حادثه و… دارد. اگر درک کنیم کارمند هم آدم است، آنگاه متوجه می شویم که او هم مثل ما، دلش تعطیلات، استراحت و دوری از محیط کار می خواهد.
مشکل اساسی از جایی شروع می شود که افراد را به چشم چرخ دنده هایی می بینیم که پول دادیم و آن ها را خریده ایم!
مجدداً متذکر می گردم که:
“کارمندان طبق قرارداد، موظف هستند در بازه زمانی قید شده در قرارداد، تمام وقت، توانایی و مهارت خود را، در اختیار کارفرما قرار دهند.”
چه معضلاتی متوجه کسب و کار شما می شود؟
زمانیکه به عنوان مدیر، به جای حل ریشه ای مشکلات، با مرخصی افراد مخالفت می کنید یا اگر هم موافقت می کنید، آنقدر به تلفن همراه او زنگ می زنید که از مرخصی و زندگی کردن پشیمان می شود، باید منتظر عواقب آن هم باشید:
۱. گسترش دروغ گویی در سازمان؛
کارکنان به هر شیوه و متدی رو می آورند تا بتوانند حق قانونی خود را بگیرند! یک روز شیر آب ترکیده، یک روز مأمور آمده کنتور گاز را با تمام لوله ها برده، یک روز ماشین چپ کرده، یک روز کوه ریزش کرده و… در این شرایط، جو اعتماد در سازمان از بین خواهد رفت و ضرر شرایط بی اعتمادی، مستقیم از جیب کارفرما پرداخت می شود.
۲. جو منفی سازمانی؛
در کسب و کارهای ایرانی، جو محیط کار به اندازه کافی منفی است که بخواهیم با سختگیری در مرخصی، به نفرت و خشم پرسنل افزوده، کارایی و اثربخشی آن ها را بکاهیم.
۳. قدرت رهبری از دست می رود؛
کمتر کارمندی، مدیر خود را که برای یک روز مرخصی، او را کلافه و عصبی می کند، به چشم یک رهبر نگاه کرده و حاضر است تمام توان خود را برای او به خدمت بگیرد. در این مواقع، یک واکنش متقابل منجر به کم کاری یا خسارت روی می دهد. به عنوان مثال، ممکن است ناگهان متوجه شوید دستگاه پرس، دیگ بخار و… از کار افتاده و معیوب شده است!
۴. ضریب بهره وری پرسنل کاهش دارد؛
در بحث مدیریت تولید و عملیات، اگر اندازه ضریب بهره وری پرسنل کاهش داشته باشد، ضرر بیشتری متوجه کارفرما خواهد بود! تمام دستورالعمل های مدیریت منابع انسانی، برای بالا نگهداشتن همان ضریب “اِتا” است که چون مدیران ایرانی به این چیزها اهمیت نمی دهند و اطلاعی ندارند، گمان می کنند با سختگیری و ایجاد جو نظامی در محیط کار، بهره وری بالا می رود!
۵. ترک کار و غیبت بالا می رود؛
زمانیکه افراد نتوانند از حق قانونی خود استفاده کنند، به راه های غیرقانونی یا میانبر متوسل خواهند شد. شخصی که به دنبال مرخصی است، حتماً مشکل و گرفتاری دارد که می خواهد از آن استفاده کند. با مانع تراشی و نادیده گرفتن نیازهای فرد، او را مجبور به ترک کار یا غیبت می کنیم که ضررش به مراتب بیشتر از مرخصی ساده و بی دردسر است!
کلام آخر
پرسنل، مثل من و شما، “آدم” هستند. یک آدم، نیاز به استراحت، تفریح، کار، خوراک، پوشاک و… دارد. دقیقاً مثل شما! کارمند، کارگر و مدیر، همه در مرحله ی نخست، “آدم” هستند. دوره ی برده داری به پایان رسیده و اگر هم نوع مدرن آن را مد نظر داریم، باید متوجه باشیم که ضرر برده داری مدرن، به مراتب بیشتر از منفعت آن است.
اگر غیر از این بود، مدیران امریکایی، آن زمان که ما در ایران به دلیل قحطی، نیمی از جمعیت را از دست داده ایم، صنعت و مدیریت داشتند و در برده داری، شهره عام و خاص بودند، با استفاده از تجربه همان دوران، هم اکنون نیز این متد را اجرایی می ساختند.
به جای سختگیری در مرخصی، وقت بگذارید، مهارت کسب کنید و برای کسب و کار خود، سیستم سازی کنید. لطفاً سیستم سازی را، با گواهینامه های لاطائل و به درد نخور ایزو، اشتباه نگیرید. آن ها نه تنها دردی دوا نمی کنند که خود منشأ هزاران درد هستند. شک دارید؟ ایران خودرو جدیدترین نسخه ایزو از آلمان را دارد! شما کیفیتی در محصولات ایران خودرو سراغ دارید؟! یا قیمت تمام شده عالی؟! خدمات پس از فروش رقابتی؟!
ایرادات، تا زمانیکه سیستمی و ریشه ای حل نشوند، ممکن است کتمان شده یا ظاهراً تسکین پیدا کنند اما در طولانی مدت، تبدیل به یک توده بدخیم خواهند شد.
مدیر ما تا برگ مرخصی می بینیه، قلبش میگیره :))))) این معروف شده تو شرکت
ما یک مدیر داریم وقتی بهش برگ مرخصی میدی یهو غیب میشه تا فردا، فردا هم میاد میگه ا؟ مرخصی میخواستی؟ ببخشید یک کار خیلی مهم پیش اومد نبودم!!
آفرین! ایکاش مدیرا بیان بخونن. خیلی عالی بود
خدا خیرتون بده، یکی هم پیدا شد حرف دل ما بزنه!
صبح جمعه ساعت ۸ ده بار به گوشیم زنگ زده که چرا دیروز جواب آقای فلانی ندادی. حماقت و بیشعوری مگه حد و مرز نداره واقعاً؟
مادرم بیمارستان بستری بود، مدیرم مرخصی نداد ترک کار کردم. این ترک کار باعث شد بشینم فکر کنم تا کی باید منت این و اون کشید؟ رفتم کلاس نقاشی که قبلاً شروع کرده بودم کامل کردم، شش ماه شب و روز سختی کشیدم الان برای خودم درآمد مستقل دارم.
بی عرضگی ما مدیران رو پر رو کرده
سلام آقای دکتر
وجدانن فکر می کنین مدیرای ما سیستم سازی میفهمن چی هست ؟؟؟؟؟ شما بیا با مدیر ما صحبت کن ، نصف روز طول میکشه فقط شکمش از پشت میز بیاره بیرون. تا خون از اون شکم بخواد برسه به مغزش گشنش شده نمیفهمه چی میگین اصلا… والا بخدا
مدیر اگر میفهمید سیستم و سیستم سازی چیه که وضع کسب و کار ما تو ایران این نبود
فقط پول داشتن یک جایی زدن چهار تا بدبخت بیچاره ریختن توش با چهارتا وسیله درب و داغون اسمش گذاشتن کارگاه و کارافرین و تولیدی
برای سیستم سازی و درست کردن شرکت پول ندارن ولی پول دارن سالی دو بار برن خارج
سلام دکترجان، فوق العاده بود. احسنت…
سلام
اینجا مدیر هم داریم؟ کسی میاد اینارو بخونه و اجرایی کنه؟ برای شما مینویسن ها! آره برای شما
آقایون داداشام! فقط به محض مرخصی ، گوشی خاموش کنین والسلام . اینقدر زنگ بزنه تا خشک بشه
سلام و تشکر از مطالب کاربردی
ما سال ۱۳۹۸ به اتفاق دو نفر از همکاران در همایش بحران های ثروت ساز شما که در خانه صمت برگزار داشت حضور داشتیم. همانجا تصمیم گرفتیم وضع کسب و کار اصلاح کنیم و این کار را انجام دادیم .
این که نوشته اید دلیل اصلی سخت گیری در مرخصی نبود سیستم هست کاملا و صد در صد صحیح است چون ما خودمون تجربه داشتیم. زمانیکه یکی از مدیران میخواست مرخصی بگیرد همه ترس داشتیم که کارهایش را چه کسی باید انجام دهد ؟ واقعا نگران بودیم و نمیدانستیم باید چه کاری بکنیم .
اگر به دنبال سود و خیال راحت هستین فقط نحوه انجام کار شرکت اصلاح کنین و تمام
خسته نباشید
حق نوشتین حق
خیلی حال کردم
عالی بود خدایی
سلام و سپاس از این گسترش دانایی
من دوره آموزش رایگان شرکت کردم و در خبرنامه هم عضو شدم واقعاً به اندازه یک دانشگاه مطالب آموزنده دارید.
این مقاله هم که حرف دل ما بود.
سلام
روز اول استخدام یک فرم گذاشتن جلو که امضا کنم.
نوشته بود به مدت سه ماه درخواست مرخصی نداریم!
این همه سخت گیری کرد که پرسنل اذیت کنه، خودش سرطان گرفت مرد.
واقعا نمیفهمم فاز بعضی از مدیرا چی هست. انگار میخوان حکم اعدام خودشون امضا کنن . ما هم ادمیم خب کار و زندگی داریم. کو گوش شنوا